29 november 2010 – Succes kent vele eigenaren. De actie met De Groene Sint was zo succesvol dat nu verreweg de meeste chocolade ‘groen’ en ‘duurzaam’ heet te zijn. Kan dat, in een jaar?
Nee. Natuurlijk niet. In Metro wordt Oxfam Novib aangehaald en staat gedrukt dat nu 95% van de chocoladeletters fair trade / groen / duurzaam is. In NRC Handelsland wordt het op 50% gehouden. Los van het feit dat er noch weinig groens (in termen van eko) noch weinig duurzaams aan is (de boeren krijgen het alleen iets beter, hopen we), dan nog: dat kan niet. Niet binnen een jaar.
Ondertussen wordt bij u wel de indruk gewekt dat alles nu koek en ei is.
Wat waarschijnlijk wordt bedoeld is dat de chocoladeletters gemaakt zijn van cacao die geleverd wordt door bedrijven die zich bij UTZ Certified, Max Havelaar, Rainforest Alliance e.d. hebben aangesloten. Het is schier onmogelijk om binnen een jaar de cacaoboeren diep in de binnenlanden van Afrika opeens “onder controle” te hebben.
Onder controle
Want daarover gaat het. De belangrijkste speler momenteel is UTZ Certified. Hier zijn de giganten als Cargill, Barry Callebaut, Mars, Nestlé e.a. bij aangesloten. UTZ, ooit door Albert Heijn (Ahold) in het leven geroepen als tegenhanger van het te strenge Max Havelaar label, hanteert een zgn. code of conduct. Gedragsregels. UTZ doet geen zaken met boeren, wel met groothandelaren en grote coöperaties. Door in het achterland te controleren of de code wordt nageleefd hoopt men dat door omzetverhoging enz. de boeren het beter krijgen.
Haleluja-berichten
In de code of conduct staan richtlijnen over kinderarbeid, gebruik van bestrijdingsmiddelen, gezondheidszorg en meer. Onlangs rapporteerde de Tullane University nog dat het met kinderhandel en kinderslavernij in de cacaobranche niet beter is dan tien jaar geleden. Natuurlijk wordt het beter. Op den duur. Maar nu is dat dus niet het geval, de haleluja-berichten ten spijt.
Wat is fair? Het systeem moet om.
Wij van Chocoweb juichen natuurlijk alle verbeteringen toe. Bedrijven als Barry Callebaut (beticht van een kwalijke rol bij de burgeroorlog in Ivoorkust door Human Rights Watch – How cocoa fuelled the war) en Cargill staan nu niet bepaald bekend als wereldverbeteraars. Michael Pollan beschrijft in The Onmivore’s Dilemma hoe de boeren in het midden van de VS als moderne slaven van Cargill en ADM zijn geworden. Deze bedrijven namen de zgn. mill’s over en bepaalden wat de boeren moesten verbouwen en tegen welke prijs. Enfin, met een dosis gentech konden de boeren hun maïsproductie opkrikken om het hoofd boven water te houden.
Echte fair trade is o.i. dat de chocolade daar waar de cacao wordt verbouwd worden gemaakt.
Cacao is van origine Midden-/Zuid-Amerikaans. Op een gegeven moment zijn de plantages, ongetwijfeld om economische redenen, verplaatst naar de Afrikaanse koloniën. In Zuid-Amerika stortte de cacao- c.q. chocolademarkt in. Vervallen plantages en erger. Maar de boeren hebben zich herpakt en produceren nu in coöperaties prachtige producten. Pacari. Grenada Chocolate Company. El Ceibo. El Rey.
Terwijl vandaag de dag 80% van de cacao uit Afrika komt, is daar maar één producent van tabletten: het een paar jaar geleden met hulp van Amerikaanse ontwikkelingswerkers gestarte Madécasse. Afrika? Nou ja, op Madagaskar. Madécasse zegt dat door hun tabletten te kopen ze vier keer meer inkomen hebben dan fair trade.
Waar staat Chocoweb?
Wij zijn niet Roomser dan de paus. Doch het streven om ’s werelds beste chocolade te bieden loopt gelukkig helemaal synchroon met de èchte eerlijke handel. En eigenlijk is dat logisch. De zelfkazende boer maakt lekkerder kaas dan Campina Melkunie. De cacaoboeren die zelf chocolade maken doen dat ook met ziel en zaligheid. En chocolatiers als Amedei en Amano vertroetelen als het ware de door hen geselecteerde cacaoboeren. Ook dat is meer dan fair trade.
Onze “dubieuze” merken zijn Lindt, Hachez, l’Artigiano, New Tree, Valrhona. Dubieus tussen aanhalingstekens. Want ook zij claimen hun best te doen.
Naschrift
14 september 2017 – Chocoladeverkoper Paul duikelde bijna zeven jaar later dit artikel op onze website op. Zie zijn commentaar hieronder.
De tijden zijn veranderd. Inmiddels is Chocoweb – thans ClearChox (andere naam, zelfde bedrijf) – extremer geworden en heeft alle merken waarbij de herkomst van de cacao, als ook de prijs die de boer krijgt betaald, onduidelijk is, uit het assortiment genomen. Labels als Utz, Fairtrade en meer, bieden onvoldoende garantie. Het enige antwoord is: transparantie.
Links
Artikel in NRC Handelsblad
Artikel in Metro
Rapportage Oxfam Novib
Hoewel ik vermoed dat dit een artikel is van minstens 5 jaar geleden (ik kwam het tegen zoekend op ‘eerlijke chocolade’) ook nog steeds relevant.
De marketingmachines van de grote bedrijven ronken nog steeds…. Het is ook zo makkelijk voor ze : zeggen ‘we zijn nog veel eerlijker, dus goed bezig’ in plaats van ‘we zijn ietsje minder oneerlijk maar nog steeds slecht bezig’. Zo kun je door jaren en jaren lang veel te weinig uitvoeren nu alsnog van je eigen onwil profiteren. ‘Het gaat heel slecht met cacao, cacaoboeren, natuur…maar WIJ gaan dat nu echt oplossen…of tenminste, samenkomen om te praten over hoe dat op te lossen’
Ze mogen er wel even bij zetten dat ze met z’n allen maar één ding moeten doen: de aan de cacaoboer betaalde prijs drastisch omhoog gooien. Want alle initiatieven die ze hebben gedaan om de cacao-opbrengst te vergroten zijn echt mooi, en belangrijk…met één belangrijke maar: waar meer cacao geoogst wordt, gaat de prijs vanzelf nog verder omlaag. Zie de wereldmarktprijs waar het weer droevig mee gesteld is. En dan heeft een faitrade bonus (die ook nog eens gekoppeld is als percentage, dus ook keldert) ook weinig zin.
Niet dat ik jullie dat hoef te vertellen, maar ik vond het in ieder geval weer een interessant artikeltje. En inderdaad, ook jullie en ik zijn niet roomscher dan den Pausch. Maar toch hè.. Het wordt tijd voor nog een ‘Tony’. Niet als nóg een chocolademerk van Belgische Makelij, wel als nieuwe opschudding en tegengeluid.
Dan nog even die laatste regel. Dat jullie ooit Lindt verkocht hebben daar wist ik van, maar Hachez en die anderen ook nog, tjonge… 😀
Dit artikel stamt van 29 november 2010. Chocoweb – thans onder de naam ClearChox – bestond met een paar dagen marge, een jaar. Als webwinkel, volgens mij toen de enige op dit gebied in Nederland. We hadden een aantal herkenbare merken in onze shop – de “dubieuze” – om het contact met de consument te leggen. Lindt herkennen ze, Hachez en Valrhona misschien ook.
“waar meer cacao geoogst wordt, gaat de prijs vanzelf nog verder omlaag” het in Nederlandse termen de varkenscyclus.
Ik herinner me nog de uitspraak van de chef in de chocoladefabriek van Lidl, bij Aken: “De boeren mogen gerust meer verdienen. Als ze meer produceren.” Zo werkt het dus niet. Maar zo denken ze wel bij Lidl, die enkele miljoenen repen per dag produceert.
Inmiddels zijn we strenger en strenger geworden: we willen de herkomst en de prijs weten die de boer krijgt. De consument die naar Madagaskar gaat, moet in de gelegenheid zijn om de boer or coöperatie te bezoeken. Dat lijkt ons de beste check op eerlijkheid. Merken als Hachez, Lindt, Pacari, New Tree, Valrhona hebben we, alweer enige tijd geleden, om die reden uit ons assortiment verwijderd.
Voor wat betreft de Europese kleine chocolatiers die met geïmporteerde bonen werken, zijn er twee mogelijkheden: ze hebben zelf een band met de boeren of ze nemen van een groothandel als Daarnhouwer af. Onlangs hebben we om die reden Daarnhouwer bezocht en geïnterviewd. Dat moet nog worden gepubliceerd. Daarnhouwer is een oud bedrijf dat veel bulk doet en al op pakweg 85% speciale origins zit. Waarvan de herkomst en prijs dus bekend is.
En ja, nog een Tony. MIA komt er aan. Dat merk van Moyee is het niet geworden. Die wilden lokaal en eerlijk produceren, maar wel tegen een prijs verkopen die Tony hanteert. We hebben hen verscheidene opties geboden, maar de met Tony vergelijkbare prijs was bepalend. Dat is duidelijk echt een tweede Tony. Jammer. De World’s First Fairchain Chocolate kan worden aangevochten. Dat is een onjuiste claim, waarmee ze zich op het pad van Tony C begeven: feel good-marketing.